Müəllif: Sibel Çağlar
Tərcüməçi: Məlahət Mehtiyeva
“Sözsüz ki öz həyatımı yaşaya bilərəm. Və nə olursa olsun bunu edəcəm. Bu cür hərəkət edərək heç bir prinsipi təmsil etmirəm; amma daha gözəl bir şey, içimdəki bir şey, tamamilə həyatın isti olduğu, sevinc dolu və qaçmağa çalışan bir şey təmsil edirəm. "
Bu sözlər Lui Andreas Salome aiddir ...
Sonra fərqli dillərdə aparılan çoxsaylı araşdırmaların səbəbi, gündəliklərinin, məktublarının və əsərlərinin tək-tək incələnməsinin səbəbi, yaşadığı dövrün bir gözəllik abidəsi olduğuna görə deyil, dövründən əvvəl azadlıq hissi keçirən bir qadın olduğuna və ya bir yazıçı olaraq alman dilində saysız-hesabsız əsərlər verməməsi də deyil.Lui kişinin hakim olduğu dövrdə azadlıq ehtirasından bir qamçı kimi istifadə etmək bacarığı və "xəstə" əxlaq hissi ilə dövrün aparıcı mütəfəkkirlərini və sənət adamlarını cəlb edən bir tanrıça idi.12 fevral 1861-ci ildə St. Sankt-Peterburqda anadan olan Lui Androes Salome, qanunlar, qaydalar, adət-ənənələr ilə heç bir işi olmayan, istədiyi kimi davranan bir insan kimi böyüdü. Sürixdə ilahiyyat, fəlsəfə və sənət tarixini öyrəndi. İllər keçdikcə "Tanrının mövcud olması mümkünsüz olması qədər, mənimdə belə bir dogma inanmağım mümkünsüzdür." Deyərək nişanını qoyan cəsur bir gənc qıza çevrildi.21 yaşında olduqda bir sağlamlıq problemi səbəbiylə anası ilə birlikdə Romaya getməli olduqda, anasının yaxın dostu və dövrün alovlu inqilabçılarından olan Malvida von Meysenbugun evində qalmağa başladılar. Malvida, Pol Ree və Nitsşe ilə dost idi və 1882-ci ildə Lou, Nitsşe ilə dostluq etməyə başladı. Xüsusilə din və sarsılmaz ruh haqqında etdiyi söhbətlərdən təsirlənən Nitsşe birtərəfli sevgi hekayəsi yaşamağa başladı. O zaman 37 yaşı olan tarixin ən pessimist filosofu, bəşəriyyətin böyük ağrılara səbəb olan ləzzətlərdən uzaq olmasının tərəfdarı olan təlimlərdən yaxa qurtarmağa çalışırdı, gec də olsa həyatında ilk dəfə xoşbəxtliyi axtarırdı. Bəlkə də bu Nitsşenin mizogin olmasına səbəb olan ən vacib amillərdən biri idi ...
“Nitsşe ağladığında" adlı kitabda belə yazılır:
“Hansı ulduzlardan düşdük və bir-birimizi tapdıq? Bu qədər düz bir cümlənin bu qədər mürəkkəb olmasına səbəb olan qadın.” Lui üçün evlilik sevginin qatilidir, dostluq məhəbbətə və daha da pisi cinsəlliyə çevrilərək məhv olmaq riskindən xilas edilməlidir. Bu düşüncə ilə Paul Ree və Nietzsche'nin istiqamətləndirdiyi evlilik təkliflərini rədd edən Lou, Frederich Andreas'ın intihar təhdidindən təsirlənərək onunla evlənməsinə baxmayaraq 34 yaşına qədər cinsi əlaqəyə girmədi.
Ancaq gec etdiyi evliliyi dövründə də ərinin məlumatı ilə eşqbazlıq etməyə davam etdi. Bu eşqbazlıqlar arasında Rainer Maria Rilke və Zigmund Freud da var idi. 20-ci illərinin əvvəllərində olan Rainer Maria Rilke və 30-cu illərinin sonunda olan Lui münasibətləri başlar və özgüvəni ilə şair Rilke'ni ovsunlayar. Lui, yalnız tək gerçəkliyim adlandırdığı Rilke'yi və "böyük sükutla və təbiiliklə gələn sevgisini" qəbul edir. Digər tərəfdən Rilke özünə bir ana, sığınacaq evi və bir rəhbər tapdı. Onun özgüvəni Rilke’ni ovsunlamışdır. Rilke daha kişi və daha güclü görünməsi üçün Lui’nun adını Rainer'dən Rainer'ə dəyişdirmək təklifini qəbul edir. Lui’nun qarşısında bir pervane kimidir. Ona olan sevgini ən yaxşı şəkildə aşağıdakı sətirlər ifadə etmişdir.
"(...) Günəş işığı sərhədlərinizə tozlu, sadə bir şəkildə gəlir, ruhunuzun parlaq dalğasında min dəfə aydın və parlaq olur. Aydınlıq mənbəyim, dünyanı səndən görmək istəyirəm, çünki o zaman yalnız səni, səni, səni görürəm. ”
50 yaşında psixoanalizlə maraqlanmağa başlayan Lui Freud’a görüşmək istədiyinə dair məktublar yazır. Təbiəti və biliyi ilə valeh etdiyi Freud ilə işə başladıqda, xüsusən narkisizm mövzusunda cəsarətli təsvirləri ilə hetta ustadını belə heyran qoyur. 25 illik peşə mövzularındakı ikitərəfli yazışmalar Lui'nın peşə inkişafına töhfə verdiyi halda; Lui'nın ölümündən sonra Freud etiraf etdi: "Kaş ki, ona qarşı hiss etdiyim sevgi və heyranlığı söyləyəydim."
Lui Salomé, özünü "mən" olaraq təyin edə bilən, həyatın qarşısında bütün "mən" sözləri ilə dayanan və "ideal şərtlərinə" görə həyatı yaşayan nadir insanlardan biridir. Ətrafındakı intellektual mühitə təəccüblü təsiri, onun “öz ideal vəziyyətinə” görə yaşamaq cəsarəti ilə bağlı idi.
76 yaşında öldükdən sonra Sigmund Freyd tərəfindən bu şəkildə xatırlanır:
“Ona yaxınlaşan hər kəsə varlığının səmimiliyi və harmoniyasıdan çox güclü bir şəkildə təsirlənər və qadınların zəif cəhətlərinin heç birinin, hətta insanın zəif cəhətlərinin də çoxunun onda olmadığını və həyatı boyu bunların öhdəsindən gəldiyini başa düşdərdi."
Yorumlar
Yorum Gönder