Bədii Esse: "Oğurluq" - Elmir Quliyev

Stolun üzərindəki balaca ağ rəngli zəngli saatın səsi bütün otağı bürümüşdü. Artıq səhər açılırdı. Nəhayət, oyanmaq zamanı idi. Uzun zamandır hər səhər eyni vaxtda yuxudan oyanmağa çalışan Qabil yarıyuxulu gözlərini birtəhər açdı. Günəşin işığı pəncərədən onun otağına işıq saçırdı. Yeni gün özlüyündə yeni istək, yeni arzu, yeni həyatın qığılcımlarını alovlandırır-dı. İsti çarpayıdan imtina etmək o qədər də asan deyildi. Amma o, bütün gücünü toplayıb
yerindən qalxmağa nail oldu. O biri otaqdan gələn səs onu biraz da tələsdirdi. Anası Qabili səhər yeməyi üçün çağırırdı.

“Bu gün hava bir qədər vaxt ötürmək gəzmək üçün möhtəşəmdir”- Qabil pəncərədən baxaraq öz-özünə dedi. Görünür, təbiət onun üçün əla fürsət yaratmışdı.

Səhər yeməyinin azca dadına baxıb evdən çıxmağı qərara aldı. Uzun zaman olardı ki, onun yaşadığı bu balaca şəhərdə qeyri-adi, hamının diqqətini özünə maqnit kimi bir hadisə baş verməmişdi. Hər şey sakit axarda, öz məcrasında hərəkət edirdi. Axar suların lal, səssiz axdığı kimi. Qabil öz küçələrini arxada qoyaraq əsas küçələrdən birində yoluna davam etdi. O, bir anlığa başını qaldırdı və bir neçə dəqiqəliyə öz baxışlarını ətrafda baş verən hadisələrə, insanlara istiqamətləndirdi. Burada reallığın necə dolğunluğu ilə əks olunmasını güzgü kimi aydın görmək olardı. Yollarda hərəkət edən maşınların başgicəlləndirici siqnal səsləri. Sürücülərin ətrafa narazı baxışları fonunda bəzilərinin çəkdikləri siqaretin kötüklərini yola kənarlarına var gücü ilə atması və siqaret kötüklərinin havada uçuşu, onların süpürən, küçələrin təmiz olmasının qeydinə qalan əllərində uzun süpürgə olan yaşlı qadınlar. Bir qədər aralıda ipə,sapa yatmayan dəcəl uşağının əlini bərk-bərk tutan ananın qarışıq hisləri. Ani olaraq uşağın ananın əlini buraxması, maşınların şütüdüyü asvalta doğru qaçması və gənc ananın həyəcanlanması nəticəsində artan ürək döyüntüləri. Başını qaldırıb günəşə baxaraq işıqlı həyat üçün ona təşəkkür edən gəncin üzündəki şadyana bir təbəssüm.

Əllərini havaya açan dillərində minbir xeyir-dua ilə dayanmış dilənçilər tələsən adamlardan bir şey ummağa ümid bəsləyirdilər.

Soyuq səki üzərində sakit əyləşmiş, bütün məsumluğu üzünə yansımış küçə heyvanları qarşılarından keçən şüurlu varlıqlara təəccüblü şəkildə baxırdılar.

Mavi səmada quşların pərvazlanıb dövrə vurması, buludların arasından sürətlə sivrilib keçərək yenidən aşağıya enib öz yuvalarına qayıtması diqqətdən kənarda qalmırdı. Bəlkə də hansısa quş ov, bir başqası isə ovçu idi, lakin ən vacib iş məğlub olmamaq idi. Hər nə olursa olsun bu həyatda sağ qalmaq uğrunda gedən mübarizədən alnı açıq, üzü ağ çıxmaq vacib idi. Sanki, yerdəki mübarizənin biraz dəyişilmiş, rəndələnmiş forması göy üzündə yenidən canlanırdı…

“Bir an ayaq saxlayıb ətrafımızda baş verənləri gözucu izləyəndə nə qədər fərqində olduğumuz və olmadığımız, bizdən aslı olan, olmayan hadisələrin baş verdiyini, nələrin ötüb keçdiyini asanlıqla görmək olardı: Maşınların hərəkəti və siqnal səsləri, quşların uçuşu, insanların danışıqları, iti addımları, həyati mübarizələrdə böyük ümidlə çarpışması, yol kənarında əlləri açıq durmuş dilənçilər, hərdən yoldan keçənlərin qəddar rəftarına məruz qalan küçə heyvanları, yerlərdə yeyilib atılmış yemək sellofanları, yerə atılmış siqaret kötükləri, plastik qablar, istifadə edilib kənara tullanılan salfetlər və onları süpürən beli bükülmüş yaşlı qadınlar, zibillə ağzına qədər dolmuş zibil qabıları – və bütünlüklə hər şey. Necə də qəribədir.. Bütün bunlar demək olar ki, hər gün baş verir. Sanki, bunlar böyük bir orkestrin ayrılmaz tərkib hissələridir. Hər biri incə, bir-birinə möhkəm bağlanmış sarı simlərdir. Həyatın əbədi simfoniyasını ifa edən ünsürlər, elementlərdir..” – Qabil sakit dayanaraq köks ötürür, bütün bunları düşünməyə başlayırdı.

Ani olaraq qarşısından sürətlə sivişib keçən balaca uşaq Qabilin bütün diqqətini alıb apardı. Arxasınca isə ortayaşlı, qarabuğdayı bir şəxs düşmüşdü. Səkinin üzərində sürətlə qaçaraq burnuna təhlükə qoxusu almış cüyür kimi həmin balaca uşaq bir an belə arxaya baxmırdı. Uşağın arxasınca qaçan bu kişi artıq təngnəfəs olmuşdu. “Qaçma! Dayan! Sənə bir şey eləməyəcəyəm” deyərək uşağı saxlamağa çalışırdı. Qabil belə səhnələri yalnız hansısa filmdə izləyə, yaxud da bir romanın süjet xəttində oxuya bilərdi. Amma indi hər şey açıq-aşkar onun gözünün qarşısında baş verirdi. Uşaq iki yol ayırıcına çatanda ani olaraq gözləri maşınların hərəkətlərində qaldı. Ayaqlarını necə atdığına fikir vermədi. Nəticədə ayaqları bir-birinə ilişərək sərt şəkildə yerə yıxıldı. Dərhal ayağa qalxıb yoluna davam etmək niyyətində idi ki, kürəyinə soyuq bir əlin dəydiyini hiss etdi.

-Sənə demirdim dayan ? hə? eşitmirdin məni? Gəl görüm.. sənin dərsini indi verərəm. Sonra bilərsən mənim dükanımdan oğurluq etmək nədir..

Uşağın rəngi tamam saralmışdı. Qorxu hissi onun bütün bədəninə hakim kəsilmişdi. Bədənini titrəmə tutmuşdu. Gözləyirdi ki, kimsə gəlib onu bu gözlərinə qan dolmuş kişinin əlindən alsın. Həmin şəxs isə onu əlindən möhkəm tutub aparırdı. Hətta az qala arxasınca sürüyürdü. Yaxınlıqdakılardan heç kim onu bu rəftarına görə heçnə demirdilər. Yalnız oradan keçən bir yaşlı qadın uşağı onun əlindən almağa çalışdı. Kişi ona dedi ki, təkcə o halda buraxa bilər ki, oğurladığı şeylərin pulu ödənilsin. Elə bu vaxtda Qabil də ora yaxınlaşdı. Vəziyyətdən xəbərdar olub onların pulunu artıqlaması ilə həmin kişiyə verdi. Oradakı yaşlı qadın da ona çox təşəkkür etdi. Balaca oğlanın əlindəki sellofon paketin içində bir günlük yemək ehtiyacını təmin edəcək qədər ərzaq var idi. O, uşaq yaşına uyğun şeylər oğurlamamışdı. Bir ailənin ehtiyacı olacaq şeyləri oğurlamışdı.

Qabil onun əlindən tutaraq evlərinə doğru apardı. Həm də yol boyunca onunla söhbət etmək niyyətində idi. İstəyirdi ki, onu bu üsula əl atmasının səbəbini öyrənsin. Əvvəlcə ondan adını soruşdu. Adının Orxan olduğunu dedi. Orxanın atası bir neçə il olardı ki, onları tərk edibmiş. O da xəstə anası ilə tək yaşayırmış. Son zamanlar anasının dərmanlarına, həm də yemək almağa pul lazım olduğunu bildirdi. Orxan da məcbur qalıb bu yolla anasının və özünün ehtiyaclarını qarşılamalı olub. Öz kiçik çiynində ailəsinin çətinlik yükünü daşıyan balaca Orxan Qabildən xahiş etdi ki, bugünkü hadisə barədə anasına bircə kəlmə də deməsin. Anası bilsə ki, oğurluqla evlərinə ərzaq alıb. Onu heç vaxt bağışlamaz. Üzünə belə baxmaz. Danışdırmaz. O, heç vaxt düşünə bilməz ki, onun oğlu hansısa dükandan oğurluq edib. Başa düşürsən bu nə deməkdir..

Qabil ona bu barədə heç yerdə danışmayacağına dair söz verdi.

Qabil Orxanı evlərinə qədər ötürdü. Onların qaldığı evin yeri ilə tanış oldu. Onun anasına baş çəkdi. Orxana kənarda bir neçə günlük idarə edəcək qədər pul verdi. Yenə onunla əlaqə saxlayacağını bildirdi. Orxan isə ona söz verdi ki, bir daha belə iş tutmayacaq. Bir daha oğurluq etməyəcək. Sonra Qabil oradan uzaqlaşdı..

Artıq hava qaralmağa doğru yol almışdı. Günəş hündür binaların arxasında yavaş-yavaş gözdən itirdi. Küçələrdə insanların hərəkəti birə-beş artmışdı. Hamı hərəkətdi idi. Qabil ağır addımlarla evlərinin yerləşdiyi küçə istiqamətində gedirdi. Bu gün baş verən hadisə- Orxanın etdiyi oğurluq haqqında fikirləşirdi. Düşünürdü ki, Orxan onlardan təkcə biri idi. Hər gün nə qədər insan müxtəlif ehtiyaclar üzündən istədiyini əldə etmək üçün buradan öz istəyinə körpü salır. Onun hər gün insanları izləyərkən müşahidə etdiyi şeylər böyük buz dağının sadəcə görünən hissələri imiş. İnsanların yaşamının qaranlıq tərəflərinə bir işıq tutmaq lazım imiş. Bağlı qapıların, pəncərələrin arxasında yaşayan adamlara hərdən bir salam vermək gərəkmiş. Məhz üzündə kiçik təbəssüm oyatmaq üçün, tənhalıqlarını azacıq da olsa unutdurmaq üçün. Qabil bunları düşündükcə məyusluğunu üzündə gizlədə bilmirdi. Dərindən köks ötürdü və ağrılı ah çəkdi. Sən demə onun yaşadığı bu balaca şəhərdə hər gün nə qədər belə qəribə hadisələr gündəlik həyatın ayrılmaz parçası kimi özünə yer edibmiş…

Müəllif: Elmir Quliyev